سختی گیر چیست؟
سختی گیر
سختی گیر رزینی
از روشهای متداول سختی زدایی استفاده از دستگاههای سختی گیر رزینی می باشد. دستگاه شامل یک استوانه فلزی است که در داخل آن ماده سختی زدا (رزین تبادل یونی) قرار گرفته است. رزین های مذکور می توانند یون سدیم را با یون کلسیم و منیزیم در آب مبادله نموده و جایگزین آنها نماید . راه اندازی ، بهره برداری و تجدید بار دستگاه می تواند به صورت دستی و نیمه اتوماتیک یا تمام اتوماتیکی انجام گیرد. دستگاههای سختی گیر رزینی مورد استفاده در تصفیه آب، بیشتر به صورت استوانه فلزی هستند، که در داخل آن، ذرات رزین قرار می‌‌گیرند.
سختی آب:
سختی آب شامل تمام املاح و مواد معدنی محلول در آب اعم از کلسیم ، منیزیم ، منگنز ، آهن و … می باشد که بسته به میزان حلالیت آن در آب به دو دسته سختی های موقت یا کربناتی ، سختی دائم یا بی کربناتی در آب تقسیم می شوند . دسته اول از سختی ها توسط حرارت دادن از آب تفکیک می گردد و به صورت لایه ای گچی در کف ظروف و تجهیزات رسوب می کند ، دسته دوم از سختی ها جهت تصفیه شدن از آب نیازمند تجهیزاتی پیشرفته تحت عنوان دستگاه سختی گیر می باشند . اصولا در گفتار علمی هنگامی که صحبت از سختی آب می شود بیشتر میزان کلسیم و منیزیم در آب مدنظر می باشد چرا که بقیه املاح به میزان اندکی در آب وجود دارد که قابل چشم پوشی می باشند .
کاربرد رزین در تصفیه آب و حذف سختی آن در دو نوع اتوماتیک و نیمه اتوماتیک می باشد که هر یک دارای ویژگی های خاصی هستند. از جمله تفاوت های موجود در آنها شیوه احیا و تمیز کردن دستگاه سختی گیر می باشد. در سختی گیر تمام اتوماتیک فرآیند شستشو که در اغلب مواقع بک واش می باشد، بدون نیاز به دخالت اپراتور و انسان، به صورت خودکار انجام میشود و رزین ها مجدد احیا می گردند. در مقابل، برای تمیز کردن رزین ها در نوع سختی گیر نیمه اتوماتیک، اپراتور این فرآیند را انجام می دهد.
از مهم ترین کاربردهای سختی گیر رزینی می توان به سختی گیری رزینی در صنعت چرم سازی، نساجی، قالیشویی، لبنیات و صنایع غذایی، صنایع نفت و پتروشیمی، بتن ریزی و ساختمان سازی اشاره نمود.
کاربرد دستگاه سختی گیر رزینی
همان طور که اشاره شد، سختی موجود در آب نه تنها بر سلامتی افراد تاثیر منفی خواهد داشت، بلکه در کیفیت عملکرد وسایل خانگی یا صنعتی بسیار مشکل ساز خواهد بود. از دستگاه سختی گیر در مصارف گوناگونی استفاده میشود که از مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده جهت نرم کردن آب دیگ های بخار و مبدل های حرارتی
- استفاده برای سختی گیر آب مورد نیاز برج های خنک کننده و سیستم های سرمایش
- حذف سختی آب چاه ، حذق سختی آب های سطحی ، حذف سختی آب لب شور
- نرم کردن آب مصرفی صنایع رنگسازی و رنگرزی
- سختی گیری آب آشامیدنی
- بویلر و راکتور وآب جبرانی
- تولید آب با درجه خلوص بالا
- استفاده در خشکشویی ها و رستوران های بزرگ
- حفاظت از عناصر انتقال حرارت و نازل اسپری
- استفاده در فرآیند اسمز معکوس و یا سیستم دیونیزه
- جوگیری از رسوب‌گذاری در دستگاههای گران قیمت
- پیشگیری از گرفتگی لوله‌های انتقال آب
روش های تشخیص سختی آب
- اصولی ترین روش، آزمایش آب مورد نظر می باشد.
- وجود لکه های سفید بروی شیشه ها و ظروف هنگام شست و شو در منازل مسکونی
- عدم کارکرد صحیح ماشین های ظرفشویی یا دیش واشر
- رسوب شدید در تاسیسات مرکزی ساختمان ها
- گرفتگی کویل منبع کویل دار
بر اساس میزان سختی کل ، چند نوع آب خواهیم داشت که عبارتند از :
- سختی کل بین 0 تا 75 که آب سبک
- سختی کل بین 75 تا 150 آب نسبتا سبک
- سختی کل بین 150 تا 300 آب سخت
- سختی کل بالای 300 که آب خیلی سخت محسوب میشود.
انواع سختی گیر رزینی
سختی گیرهای رزینی بر حسب نوع کارکردشان به سه دسته کلی دستی، نیمه اتوماتیک و تمام اتوماتیک تقسیم بندی میشوند.
سختی گیر دستی
در تامی سیستم های سختی گیر رزینی واجب است که به صورت دوره ای رزین شسته شود و شستشوی معکوس (back wash) صورت گیرد تا از رسوب مواد معدنی سخت جلوگیری شود. در سختی گیر رزینی دستی عملیات احیای رزین به صورت دستی و توسط شیر دستی انجام می گیرد.
البته امروزه استفاده از شیر دستی در سایزهای بزرگ دستگاه سختی گیر به کار گرفته میشود. در سختی گیرهای مجهز به شیر دستی کلیه مراحل توسط اپراتور انجام می شود. بزرگ ترین مشکل شیرهای دستی در مکش نمک آنها است.
سختی گیر رزینی نیمه اتوماتیک
مدل دیگر دستگاه سختی گیر با شیر نیمه اتوماتیک می باشد . شیر نیمه اتوماتیک سختی گیر در مدل های مختلف و در سایز های 3/4″ و 1” و 2” روی سیستم نصب شده و فرآیند سختی گیری و فیلتراسیون را مدیریت می کنند. این نوع شیر ها قابلیت تنظیم در سه حالت به صورت دستی را دارند. اپراتور با آزمایش سختی آب زمان احیاء را تشخیص داده و شیر را در حالت بکواش قرار می دهد.
سختی گیر رزینی تمام اتوماتیک
در سختی گیر اتوماتیک فرآیند بکواش یا همان احیا رزین به صورت کاملا خودکار انجام میشود و نیاز به اپراتور ندارد. تفاوت سختی گیر تمام اتوماتیک و نیمه اتوماتیک در نوع شیر کنترلی نصب شده روی دستگاه می باشد. شیرهای تمام اتوماتیک در مدل های مختلف و در سایز های 3/4” و 1” و 2” ساخته و استفاده می باشند. شیرهای اتوماتیک میتوانند فرآیند نرم سازی آب و فیلتراسیون را برحسب زمان و یا حجم آب عبوری کنترل کنند.
شیرهای اتوماتیک سختی گیر معمولاً هر 8 ساعت یکبار عمل احیاء را انجام می دهند. مدت زمان هر شیر قابل تنظیم می باشد و بر اساس نیاز قابل تنظیم است. باید به این نکته توجه کرد که اگر مدت زمان بکواش خیلی طولانی شود باعث کم شدن عمر مفید رزین ها خواهد شد.